Als hiker én bergliefhebber heb ik altijd een voorliefde gehad voor sneeuw. Het moment dat je tijdens de reis voor het eerst sneeuw ziet vanuit de auto of trein is altijd “een dingetje”. De eerste sneeuw die je tegenkomt tijdens een tocht leidt steevast tot het dopen van het gezicht in de sneeuw.
Voor mij is het de sneeuw en de daaruit voortvloeiende gletsjers die het onderscheid maken tussen “hooggebergte” en bergen. Tegelijkertijd is een aanzienlijke sneeuwbedekking tijdens je tochten een serieuze beperking van de mogelijkheden. Daarom ben ik eens in wat data gaan graven en heb ik bekeken wanneer de maximale sneeuwbedekking gerealiseerd wordt in 6 verschillende skigebieden, met data van 2010 tot 2021.
De onderzochte skigebieden
De onderzochte skigebieden op een rijtje:
1. Isola 2000. De naam zegt het al: dit skigebied is gelegen op 2000 meter. De hoogste piste (en dus het meetpunt “berg” is gelegen iets boven de 2600 meter hoogte. Dit is het zuidelijkst gelegen skigebied wat ik heb meegenomen.
2. Chamonix. Dit skigebied strekt zich uit van iets boven de 1000 meter tot 3800 meter. Op 3800 meter is het nooit sneeuwvrij, maar toch neemt de sneeuwdiepte hier wel degelijk af in de lente.
3. La Thuile. Ogenschijnlijk dichtbij, echter aan de andere kant van de bergen in Italië, op de flanken van de Kleine Sint Bernardpas. Hoogte: 1400 tot 2600 meter.
4. Engelberg. Gelegen aan de noordzijde en een bekend “staugebied“. Hier kunnen enorme neerslagsommen vallen en van alle gebieden is dit het meest sneeuwzekere gebied. Hoogte varieert van 1000 meter tot 3000 meter.
5. Hintertux & Hintertuxer Gletscher. Op de gletsjer ligt natuurlijk meestal sneeuw, en in ieder geval ijs. Maar hier geldt hetzelfde als in Chamonix: richting de lente wordt het wel degelijk minder. Het gebied van Hintertux loopt van 1500 tot 3000 meter.
6. Steinhaus, in Sud-Tirol ofwel de Duitstalige Dolomieten in Italië. Een Zuid-stau gebied, van 1050 meter tot 2100 meter.
Onderzoeksmethodiek
Met gegevens van sneeuwhoogte.nl heb ik in de historie teruggekeken tot 2010. Vanuit de grafiek heb ik de datum gekozen met de hoogste sneeuwbedekking voor zowel dal als berg van de genoemde gebieden. Van Hintertux ontbreken de jaren 2010-2012.
Ook is de delta bepaald: wanneer ligt er in het dal de meeste sneeuw, en wanneer op de berg? In het voorjaar wordt het namelijk wel warmer, maar het blijft hoger in de bergen vaak koud genoeg voor sneeuw. Logischerwijs is de maximale sneeuwhoogte op de berg daarom op een later moment in het seizoen dan in het dal. In het dal breekt de lente eerder aan en smelt sneeuw weg.
Het resultaat is de datum in het jaar waarop de sneeuwhoogte maximaal is. Dit zegt niets over de absolute sneeuwhoogte.
De Resultaten: Isola 2000
Gemiddeld genomen is de sneeuwbedekking in het dal van Isola op 1 maart maximaal. Er zit een kleine spreiding rondom deze datum. Vanaf begin maart neemt de sneeuwbedekking echter af in het dal.
Op het meetpunt op de berg is de situatie anders. De maximale sneeuwhoogte wordt hier bereikt op 21 maart. De uiterste datum is eind april. Vanaf dat moment neemt de sneeuwbedekking af. Er zit 20 dagen verschil tussen berg & dal.
De Resultaten: Chamonix
Het skigebied van Chamonix is noordelijker gelegen en reikt veel hoger. De maximale sneeuwhoogte (die niet af te leiden is uit de boxplot hieronder) is ruim boven de 600cm, bijna 2x zo hoog als in Isola. Dit geldt alleen voor het meetpunt op de berg: het meetpunt in het dal heeft duidelijk eerder de lente in de bol. De maximale sneeuwhoogte wordt namelijk gemeten in het midden van februari! Bijna een maand later (26 dagen) wordt dit punt bereikt op de berg.
Ook het meetpunt op de berg bereikt zijn maximale sneeuwhoogte iets eerder dan in Isola. Vanaf eind maart neemt de hoeveelheid sneeuw sneeuw in vrijwel alle jaren af.
De resultaten: La Thuile
Aan de andere kant van het Mont Blanc gebied, in de regenschaduw, ligt La Thuile. En wat een wereld van verschil! Het gemiddelde punt van de maximale sneeuwhoogte wordt reeds begin februari gehaald. Vanaf dat moment slaat de lente toe. Ook op de berg is dit meestal het geval, met wat uitschieters richting begin april. Let op de punten hier ook vrij dicht bij elkaar liggen. Er zit slechts 11 dagen verschil tussen de maximale sneeuwbedekking op de berg en het dal.
De Resultaten: Engelberg
Het eerste wat opvalt is hoe laat in het seizoen de maximale sneeuwhoogte op de berg gemeten wordt. Maart is volop een sneeuwmaand in dit deel van de Alpen (en op deze hoogte). Maar al begin februari wordt de maximale sneeuwhoogte in het dal bereikt. Dit is een spreiding van bijna 50 dagen.
Engelberg geldt als bijzonder sneeuwzeker.
De Resultaten: Hintertux
Zoals gezegd missen er een aantal jaren uit de gegevens van Hintertux. Zoals te verwachten is bij een gletsjergebied bereikt de berg pas laat in het seizoen de maximale sneeuwbedekking. In het dal valt dit punt veel eerder. Gemiddeld zelfs meer dan 2 maanden eerder.
De Resultaten: Steinhaus
Het Italiaanse Steinhaus is een duidelijke lente-kandidaat. Al vanaf februari wordt de maximale sneeuwhoogte bereikt op de berg. Dit punt valt in het dal vaak al in januari. Met minder dan 11 dagen verschil is dit nauwelijks significant. Dit gebied geldt als één van de sneeuwzekerste gebieden van dit deel van Italië, maar de lente doet vroeg zijn intrede.
Wat heb je er aan? En wat is de conclusie?
Waarom is het interessant om te weten wanneer de maximale sneeuwhoogte bereikt wordt? Vanaf deze gemiddelde datum neemt de hoeveelheid sneeuw af. Met het wegsmelten van de sneeuw worden er meer tochten mogelijk. Het lijkt logisch dat er in de zuidelijke gebieden eerder sprake is van lente.
We zien echter dat er weinig verschil zit tussen de ligging. Engelberg, Chamonix en Hintertux laten zeer vergelijkbare resultaten zien. De lente doet zijn intrede vanaf midden februari. Op de berg is het anders, waar de situatie in Hintertux nadrukkelijk anders is: hier wordt het grootste sneeuwdek maar liefst een maand later bereikt dan in het hoger gelegen Chamonix (althans, de berg is hoger gelegen).
In La Thuile en Steinhaus zien we vroege lente-intredes. Vanaf midden februari is het beste er doorgaans wel af. Isola daarentegen houdt het vrij lang vol: pas vanaf midden maart wordt het hier echt slechter. Dit heeft met name te maken met de specifieke ligging van Isola: de skihellingen liggen met name op een noordhelling, waardoor deze iets meer gespaard blijft vroeg in het seizoen.