Feiten
»Gelegen: Wallis, Zwitserland / Valle d’Aosta, Italië
»Hoogte: 4478 meter
»Eerst beklommen door: M. Croz, F. Douglas, D.R. Hadow, C. Hudson, P. Taugwalder (Sr. & Jr.), E. Whymper
»Jaar: 14 juli 1865
De Matterhorn ligt helemaal aan het einde van het Matterdal en is zonder twijfel één van de meest bekende bergen ter wereld. De Matterhorn is ook zeker een uitdagende berg, waar je technischer moet klimmen dan op de Mont Blanc en de hoogte nog altijd aanzienlijk is.
Op de eenvoudigste route zijn meer dan 500 mensen om het leven gekomen in 150 jaar, wat de Matterhorn erg hoog zet in het rijtje met dodelijkste bergen van de Alpen.
Matterhorn: weer en klimaat(verandering)
Het beklimmen van de Matterhorn bij slecht weer is gevaarlijk, maar het weer is helaas niet altijd voorspelbaar. De Matterhorn is een redelijk prominente berg, wat in dit geval betekent dat deze ver boven zijn directe omgeving uitsteekt. Zowel stuwing vanuit het zuiden als vanuit het noorden zorgen voor veel neerslag.
Ook vallende rotsen en sneeuwlawines denderen over de steile hellingen, waarbij ze een poging doen om alles mee te slepen in hun val. De mist maakt het moeilijk om de scherpe graat te blijven zien en het wordt glad – gelegenheid tot schuilen is er niet, behalve in de Solvay-hut op 4003 meter op de Hörnligraat of Rifugio Carrel op de Lion’s graat.
Hier komt bij dat de staat van de berg als gevolg van klimaatverandering steeds verder verslechterd.
In 2003 was de Matterhorn de eerste berg waar klimmen tijdelijk verboden werd vanwege het smelten van de permafrost en de lawines die daarvan het gevolg zijn. De lange hellingen van de Matterhorn bieden weinig dekking tegen deze lawines.
De Matterhorn beklimmen via de normaalroute vanuit Zermatt
De makkelijkste route is geclassificeerd als ‘ moeilijk’. De route is niet alleen moeilijk, maar ook erg lang. Het valt aan te raden om een gids te zoeken om mee te klimmen, bijvoorbeeld via het Alpincenter Zermatt. Het beklimmen van de Matterhorn (met 1 gids op 1 persoon ivm. de moeilijkheidsgraad) kost ~1177CHF (peil 2022).
Dit is inclusief de booking fee en gecertificeerde gids, echter zonder de kosten voor kabelbanen, acclimatisatie-tochten, huur van materiaal, extra verzekering en de kosten van de berghutten.
Het schema ziet er ongeveer als volgt uit: de gids ontmoet de klimmer (zoals gezegd 1-op-1) de avond voor de klim in de Matterhorn hut. Na een korte nacht begint de beklimming in het donker. De beklimming duurt een fors aantal uur, vooral afhankelijk van hoe goed je kunt klimmen. De beklimming via de Hörnli-graat is lastig en lang, met ruim 1350m verticale stijging over een zeer korte afstand Let er op dat je reeds vantevoren geacclimatiseerd bent om hoogteziekte te voorkomen. De beklimming is lastig en bedoeld voor geoefende klimmers. Zorg dus voor die ervaring. Er zijn geen wandelpaden op de Matterhorn.
De normaalroute naar de loopt over de Hörnli Grat, vanuit Zermatt. Vanaf de Hörnli Hut (synoniem voor Matterhornhut) moet je nog 1350 hoogtemeters afleggen om de top te bereiken. De hoogte en lengte maakt dat de concentratie afneemt, terwijl de berg moeilijker wordt naarmate je dichter bij de top komt. Een gevaarlijke combinatie, vooral in de afdaling.
Overigens schrijf ik wel “de normaalroute”, maar feitelijk zijn er 4 normaalroutes: de genoemde Hörnli-graat, de Cresta del Lione (zie volgende kop), de Zmuttgraat en de zuidgraat via Pic Tyndall.
De Matterhorn beklimmen vanuit Cervinia
Het is natuurlijk ook mogelijk om de Matterhorn te beklimmen van de Italiaanse zijde, vanuit Cervinia. Vanaf deze kant is het beklimmen van de Matterhorn via de Lion’s Ridge iets goedkoper, namelijk 1100 EUR. Ook het overige prijspeil in Italië is iets gunstiger: eten, berghutten en lokaal vervoer.
Benadering vanaf de Italiaanse zijde wordt doorgaans als nog lastiger ervaren, vooral omdat de aanloop langer is. Echter, dit is op te lossen door met de auto naar Rifugio Orionde (2802m) te gaan. Het voordeel aan deze zijde van de Matterhorn is dat deze kant minder druk is en er ook minder sneeuwvelden zijn. Een ander voordeel kan zijn dat de zuidwand iets warmer is dan de noordwand.
Uiteraard kun je ook een traverse maken: klimmen aan de Italiaanse kant en afdalen in Zwitserland, of vice versa.
De beste periode om de Matterhorn te beklimmen is van begin juli tot midden september, maar uiteraard is dit in sterke mate afhankelijk van de weersomstandigheden.
Hoe gevaarlijk is de Matterhorn?
Er gaan de wildste verhalen rond over hoe gevaarlijk de Matterhorn is. En toegegeven: de Matterhorn is een gevaarlijke berg. Dit komt door een combinatie van factoren:
1. Hoogte. De hoogte zelf is zelden dodelijk. Er zijn veel hogere bergen en de hoogte van nog geen 4500 meter is zelden een aanleiding voor de ernstigste vormen van hoogteziekte (hersenoedeem & longoedeem). Bovendien kun je vrij snel afdalen tot veilige hoogte.
2. Het weer. De Matterhorn is een prominente berg. In deze context betekent dit dat ze haar eigen weer gedeeltelijk creëert. Alle hoge bergen doen dit: toppen zijn vaak in de wolken gehuld en vangen veel wind. Wat een zomerse dag in het dal kan zijn met vriendelijke stapelwolkjes kan uitgroeien tot een onweersbui rondom de top. Door de hoogte is het niet alleen onweer, maar ook kou die dan een rol gaan spelen.
3. Lawines. Bij lawines denken de meeste mensen aan sneeuw. En dat komt ook zeker vaak voor. Lawines zijn een frequent verschijnsel op iedere (hoge, sneeuwrijke) berg. Maar los van sneeuwlawines zijn ook rotslawines gevaarlijk.
4. Moeilijkheid. De Matterhorn vereist een flinke hoeveelheid kennis en ervaring met rotsklimmen. Maar rotsklimmen op grote hoogte in een bevroren omgeving is anders dan op lagere hoogtes. Je klimt namelijk met stijgijzers, en dan is rotsklimmen een stuk moeilijker. Ook zonder stijgijzers, maar mét stijve schoenen is een stuk lastiger dan boulderen in het dal (bij gelijke moeilijkheidsgraad).
5. Gebrekkige kennis. In de jaren ’90 vielen er 8 doden per jaar. Inmiddels is dit gereduceerd tot 5 per jaar (gemiddeld). De oorzaak ligt mogelijk in het feit dat meer mensen met een gids klimmen en dat het minder druk is op de berg omdat wildkamperen/bivakkeren verboden is in dit gebied (sinds 2015).
Ongeveer 3000 mensen beklimmen de Matterhorn per jaar. Met 5 sterfgevallen per jaar maakt dit het geen veilige berg, maar de risico’s wel beheersbaar. Anders dan op de K2, waar ongeveer 12.5 procent verongelukt. Voorgaande link leidt naar een Ted Talk van Jelle Staleman, die dit nauwkeurig heeft uitgezocht (voor zijn eigen poging de K2 te beklimmen).
Matterhorn in het kort: samenvatting
Kun je de Matterhorn zonder gids beklimmen?
Ja, dat kan mits er (ruim!) voldoende klim-ervaring aanwezig is. De route is niet alleen technisch lastig, maar ook moeilijk te vinden. Een lokale gids is daarom altijd verstandig, zelfs voor geoefende klimmers.
Hoe hoog is de Matterhorn?
Met 4478 meter is de Matterhorn één van de hoogste bergen van Zwitserland, maar niet de hoogste: De Dufourspitze, Nordend, Dom de Mischabel, Weisshorn, Zumsteinspitze en Lyskamm zijn hoger.
Hoeveel routes zijn er?
4 verschillende routes van 4 verschillende kanten. Allemaal tamelijk lang en technisch.
Deze iconische berg staat op mijn bucketlist, al heb ik hier nog heel wat technische oefening voor nodig.